Zelfhulpbehandeling voor depressie via internet zonder professionele begeleiding is niet effectiever dan de gewone zorg door de huisarts. Beide eerstelijnsbehandelingen zijn onvoldoende in staat om depressieve klachten te verminderen. Zowel direct na de behandelingen als een jaar later zijn de klachten nog altijd aanzienlijk. Vooral voor mensen met ernstige klachten lijken deze behandelingen onvoldoende effectief. Dit concludeert Esther de Graaf in haar proefschrift waarop zij 23 oktober a.s. hoopt te promoveren aan de Universiteit Maastricht. Hoewel zelfhulp via internet veelbelovend lijkt, moet beter onderzocht worden wie er baat bij heeft en wie niet. Een nauwkeurig beleid rondom de invoering van online zelfhulp in het huidige zorgstelsel evenals de vergoeding ervan door zorgverzekeraars is noodzakelijk.
Eén op de vijf Nederlanders krijgt in zijn of haar leven te maken met depressie. Slechts een deel van de mensen met depressieve klachten ontvangt echter een adequate behandeling. Internet biedt de mogelijkheid om behandeling voor depressie op grote schaal aan te bieden. Bovendien kunnen mensen er anoniem en in hun eigen tijd en omgeving mee aan de slag. In Nederland heeft het Trimbos-instituut de online zelfhulpbehandeling ‘Kleur Je Leven’ ontwikkeld, waarbij mensen zelfstandig hun depressieve klachten aanpakken. Eerder onderzoek toonde veelbelovende resultaten wat betreft de effectiviteit van ‘Kleur je Leven’ voor ouderen.
De werkzaamheid van deze zelfhulpbehandeling voor depressie is nu voor het eerst onderzocht onder volwassenen binnen de eerstelijnszorg. Dit onderzoek, gefinancierd door ZonMw, werd uitgevoerd door de Universiteit Maastricht in samenwerking met het Trimbos-instituut. Ruim 300 deelnemers met relatief ernstige depressieve klachten werden tijdens een grootschalige screening in Zuid-Limburg geworven. De effecten van de online zelfhulpbehandeling, die zonder professionele begeleiding werd aangeboden, werden vergeleken met die van de gewone zorg door de huisarts en met een combinatie van online zelfhulp en huisartsenzorg. Zowel direct na de behandelingen als een jaar later werden er geen verschillen in depressie gevonden tussen de drie groepen. Hoewel de depressieve klachten in de drie groepen evenveel afnamen, waren deze verbeteringen slechts marginaal. Online zelfhulp, huisartsenzorg en een combinatie van beide zijn dus niet voldoende werkzaam voor mensen met relatief ernstige depressieve klachten.
Deze resultaten pleiten voor gedegen onderzoek naar wie baat heeft bij zelfhulp via het internet en wie niet. Ook lijkt een actievere rol voor de psycholoog bij het gebruik van een dergelijke behandeling aangewezen. Onderzoeker Esther de Graaf: "ons onderzoek laat bovendien zien dat we voorzichtig moeten zijn met de invoering van online zelfhulpprogramma's, ook al heeft het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) onlangs het belang van dit soort laagdrempelige interventies onderstreept.”