Voor veel groepen bedrijven vervalt de meldingsplicht of de vergunningsplicht. Uitgangspunt blijft wel dat het milieu op een zelfde niveau wordt beschermd.

In het nieuwe Activiteitenbeleid wordt een groot aantal besluiten op het gebied van milieuregelgeving samengevoegd. Die besluiten waren bijvoorbeeld van toepassing op horeca, scholen, kantoorgebouwen, autobedrijven, transportbedrijven, tankstations, hout- en bouwbedrijven, textielbedrijven, detailhandel en tandartsen. Ook de opslag van olie in ondergrondse tanks of opslag van propaangas valt onder de nieuwe wetgeving. Daarnaast valt bijna de gehele bedrijfstak van metaalbedrijven onder de algemene regels van de nieuwe wetgeving.

Minder meldings- en vergunningsplicht
Voor veel bedrijven leidt het Activiteitenbesluit tot vermindering van administratieve werkzaamheden; nu nog verplichte meldingen, keuringen en rapportages van bijvoorbeeld vloeistofdichte vloeren of installaties worden verminderd. Landelijk hoeven ongeveer 70.000 bedrijven niets meer te melden. Daaronder vallen detaillisten, kantoorgebouwen, scholen en dergelijke. Uiteraard moeten deze bedrijven wel voldoen aan de milieuvoorschriften van het besluit. Een grote groep bedrijven (waaronder dus veel metaalbedrijven) hoeft ook geen milieuvergunning meer aan te vragen. Zij kunnen wijzigingen of het opstarten van een bedrijf eenvoudig melden. Deze meldingen zullen straks allemaal digitaal plaatsvinden.

Daarnaast vervalt op het moment dat de Waterwet in werking treedt, landelijk voor ongeveer 1300 bedrijven de vergunningsplicht om afvalwater te lozen. Dat wordt dan voortaan geregeld door de algemene regels van het Activiteitenbesluit.

De bedrijven die wel vergunningsplichtig blijven, moeten naast de vergunning nog voldoen aan een aantal algemene voorschriften van het nieuwe besluit. Een aantal agrarische bedrijven (zoals melkveehouderijen, akkerbouwbedrijven en loonwerkers) krijgt alleen voor bepaalde activiteiten of installaties te maken met het nieuwe besluit. Daaronder vallen bijvoorbeeld het wassen van voertuigen, opslag van propaangastanks en enkele lozingsaspecten.

Zorgplichtartikelen
Het nieuwe Activiteitenbesluit regelt - meer dan voorheen - een aantal milieuaspecten in zogenaamde 'zorgplichtartikelen'. Deze artikelen bepalen dat een bedrijf zo goed mogelijk moet omgaan met afvalwater- en afvalbeheer, energie, bodem- en grondwaterbescherming en dergelijke. Bedrijven moeten bijvoorbeeld zo zuinig mogelijk zijn met energie. De wijze waarop zij dit doen, hebben ze vaak zelf in de hand. De gemeente heeft wèl de mogelijkheid om regels te stellen voor de wijze waarop bedrijven aan hun zorgplicht moeten voldoen.