Daily Tzolkin

Inloggen


Sneeuwbaleffect Groenlandse ijskap valt mee

artikel geplaatst op zondag 6 juli 2008 om 20:49 - Redactie

Deze ijsmassa smelt minder snel dan gedacht. Van een sneeuwbaleffect lijkt geen sprake.


Soms is iets ingewikkelder dan het lijkt. Dat geldt in ieder geval voor de Groenlandse ijskap, ontdekten Utrechtse poolonderzoekers. Kort gezegd: de ijsmassa smelt minder snel dan gedacht. Van een sneeuwbaleffect lijkt geen sprake.

De Groenlandse ijskap smelt. Nu is dat niet zo erg, want door sneeuwval groeit hij ook weer aan. Zo gaat dat, in de natuur. Het wordt pas vervelend – vooral voor lage landen als het onze – als er meer ijs smelt dan erbij komt. Door de opwarming van de aarde zou dat wel eens kunnen gebeuren, zeggen wetenschappers. Met een stijgende zeespiegel als resultaat.

Uiteindelijk zou het geheel zelfs in een stroomversnelling kunnen raken, doordat een toename van smeltwater zorgt voor een toename van de glijsnelheid van Groenlandse gletsjers. Smeltwater dat van de bovenkant van een gletsjer naar de onderkant sijpelt, werkt daar als een glijmiddel voor de ijsmassa. Die beweegt daardoor sneller richting lager gelegen delen, waar het warmer is en het ijs nog sneller smelt, vervolgens nog rapper glijdt en uiteindelijk in – voor gletsjerbegrippen – sneltreinvaart in zee belandt.

“Dat dachten we tenminste”, zegt Roderik van de Wal, werkzaam aan het Instituut voor Marien en Atmosferisch onderzoek Utrecht (IMAU) en eerste auteur van een artikel in Science waaruit blijkt dat de dynamiek van de ijskap net iets ingewikkelder is.

IJs kan weliswaar sneller gaan glijden door een toename van smeltwater, maar op een gegeven moment stagneert de boel. Van de Wal: “De snelheid kan enorm fluctueren. De ene week kan het ijs zich met een snelheid van 100 meter per jaar voortbewegen, de andere week is dat 400 meter per jaar. Dat is een factor vier verschil.”

Dat zit ‘m in de afvoer van het smeltwater, vertelt de Utrechtse onderzoeker. “Tot een bepaalde hoeveelheid sijpelt het via kleine afvoerkanalen in het ijs naar de bodem, waar het druk opbouwt en de gletsjer als het ware optilt. De waterlaag zorgt er vervolgens voor dat het ijs zich sneller voortbeweegt. Maar op een gegeven moment is er zoveel smeltwater, dat het niet meer onder de gletsjer blijft zitten. De glijsnelheid neemt daardoor weer af.”

Sterker nog, in de afgelopen vijftien jaar is de gemiddelde glijsnelheid van het Groenlandse ijs afgenomen, in plaats van toegenomen. En dat terwijl er meer ijs gesmolten is. Dat weten de onderzoekers doordat ze al zo lang metingen aan de ijskap verrichten. Daarmee is het Utrechtse het langst durende onderzoeksproject rond de ijskap op Groenland tot nu toe, weet Roderik van de Wal. “Sinds begin jaren negentig doen we al metingen. We gebruiken daarvoor lange stokken met zwarte schijven, die op verschillen plaatsen in het ijs staan. In zo’n schijf zitten een gps-sensor en een datalogger, die ieder uur de positie van de stok registreren. Na een jaar halen we de datalogger van de stok en laden de positiegegevens in de computer, zodat we de snelheden van de ijsmassa kunnen uitrekenen.”

En die vallen best mee, blijkt nu. “Ja, maar desalniettemin is er reden tot zorg, denk ik. De aarde warmt op – dat is nu wel duidelijk – en ijsmassa’s zullen daardoor harder smelten dan eerst. Dat neemt alleen niet zo hand over hand toe als werd gedacht.”

Reacties

Geen reacties beschikbaar.

Reageren

Je bent op dit moment niet ingelogd. Om een reactie achter te laten moet je ingelogd zijn.

Policy | Kontakt
© DailyTzolkin 2024 | Tips of nieuws? redactie@dailytzolkin.com