De Binnenkant van Duurzaamheid was een klein jaar geleden de titel van een symposium, georganiseerd door het Natuurcollege. Deze organisatie, opgezet door prinses Irene, spant zich in om mensen weer bewust te maken van hun band met de natuur. “Want mensen in onze maatschappij zijn vaak helemaal losgekoppeld van de natuur”, vertelt Ferwerda, directeur van de Nederlandse tak van natuurbeschermingskoepel IUCN en bestuurslid is van het Natuurcollege. 

Hij signaleert een tegenstrijdigheid in de omgang met de natuur. “In hun vrije tijd houden mensen van wandelen, zijn ze lid van organisaties als het Wereld Natuur Fonds en zijn ze vóór behoud van schone lucht, schoon water en biodiversiteit. Maar door de week kunnen diezelfde mensen beslissingen nemen die daar afbreuk aan doen.” Ferwerda benadrukt dat hij het niet alleen heeft over mensen aan de top, maar ook over gewone burgers. “Mensen kunnen lid zijn van allerlei milieuclubs, en tegelijkertijd producten kopen die het milieu schade toebrengen, zoals niet-biologisch vlees.”

Ecologisch draagvlak
Hoe die tegenstrijdigheden naast elkaar kunnen bestaan? Dat komt volgens Ferwerda doordat veel mensen het contact met de natuur niet meer vóelen. “Wij ontkennen dat ons economische systeem gebaseerd is op ecologisch draagvlak. We lijken niet te willen weten dat dat systeem niet kan bestaan zonder de natuur.”

Het Natuurcollege stelt zich ten doel om dat besef te laten doordringen. Daartoe is na het symposium van vorig jaar een denktank opgericht. Onder de noemer Binnenkant van Duurzaamheid proberen de leden, zoals Ferwerda zegt, “het lastige onderwerp van contact met de natuur op een persoonlijke manier te bespreken”. De denktank kent drie groepen: een met mensen uit het bedrijfsleven, een met wetenschappers en een met vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties. Ook de politiek is geïnteresseerd: prinses Irene en consorten waren onlangs in de Tweede Kamer om over de kwestie te praten. 

Ferwerda benadrukt dat er op de bijeenkomsten van de denktank geen sprake is van lijstjes met actiepunten of van het meten van resultaten. “Dan sla je zo’n proces dood.” Het gaat er volgens hem om dat mensen uit zichzelf hun relatie met de natuur herontdekken. “Als je daarin slaagt, dan ga je anders denken. Dan ga je je afvragen: wat is eigenlijk de essentie van mijn werk en hoe draagt mijn product of dienst bij aan het welzijn van anderen en de planeet als geheel?”

Spiegel
Ferwerda merkt groeiende aandacht voor het pleidooi van het Natuurcollege. Dat verbaast hem niet. “Er zijn op dit moment zoveel milieuproblemen op zoveel verschillende gebieden. De mensen weten het niet meer. En waar ga je naartoe als je het niet meer weet? Naar jezelf. En waar kun je dat beter doen dan in de natuur? De natuur is de enige plek die je echt terugbrengt naar jezelf, die je een spiegel voorhoudt en je energie en rust geeft.” Dat is niet zweverig of religieus, aldus de tropisch ecoloog. “Dat is heel nuchter met beide benen op de grond.”

Het Natuurcollege wil jaarlijks een landelijk evenement organiseren, vergelijkbaar met het symposium van vorig jaar. Mensen die zich willen opgeven voor een van de drie groepen, kunnen dat volgens Ferwerda in principe doen. “Maar het is niet de bedoeling om de groep te groot te maken. "