Koppel het recht op AOW aan het arbeidsverleden. Deze aanbeveling doen Joop Schippers, hoogleraar Arbeidseconomie aan de Universiteit Utrecht, en zijn coauteurs Jolande Sap en Jan Nijssen in het onderzoeksrapport ‘Langer doorwerken en flexibel pensioen’. Zij pleiten voor een flexibele pensioenleeftijd die enerzijds rekening houdt met de vergrijzing, maar anderzijds ook recht doet aan pensioengerechtigden met een lang arbeidsverleden in – meestal - zware beroepen. Het rapport is verschenen bij Netspar, een netwerk van Maatschappelijke Topinstituten op het gebied van arbeid en vergrijzing, waar ook de Universiteit Utrecht als partner aan verbonden is.
Voor het rapport ‘Langer doorwerken en flexibel pensioen’ keken Schippers en zijn coauteurs naar de haalbaarheid van de AOW-plannen van het kabinet om de pensioenleeftijd te verhogen. De onderzoekers bestudeerden zowel de financiële haalbaarheid, als de evenwichtige verdeling van de lasten voor de samenleving bij een verhoging van de pensioenleeftijd.
Flexibele leeftijd, gekoppeld aan arbeidsverleden
Zo wordt in het rapport gepleit voor een flexibele leeftijd voor het verkrijgen van AOW. Schippers: ‘Als iedereen na bijvoorbeeld 45 jaar betaald werk met pensioen kan, snijdt het mes aan twee kanten. De steeds grotere groep hoger opgeleiden die pas na een hbo- of universitaire opleiding de arbeidsmarkt betreden, kunnen volgens ons voorstel prima doorwerken tot hun 67e of 68e. De vaak in zware beroepen werkende lager opgeleiden, die in veel gevallen al op hun 16e of 17e zijn begonnen met werken, kunnen daarentegen de arbeidsmarkt op hun 62e of 63e verlaten.’
Technische haalbaarheid
Registratieproblemen die door tegenstanders steevast naar voren worden gebracht, zijn volgens de onderzoekers op te lossen. Schippers: ‘Maak gebruik van bestaande gegevens, onder andere van pensioenfondsen, of - zolang en voor zover de registratie nog niet op orde is - van een forfaitaire toerekening van gewerkte jaren.’
Tegemoetkoming aan kabinet en FNV
Met deze aanbevelingen komen Schippers en zijn coauteurs voor een deel tegemoet aan de plannen van het kabinet Balkenende om de AOW-leeftijd te verhogen. Schippers: ‘Wij worden nu eenmaal steeds ouder met zijn allen, niet alleen in Nederland maar ook in de rest van Europa.’ Maar tegelijkertijd biedt het rapport ook aanknopingspunten met het standpunt van het FNV om mensen, die hun hele leven lang zware fysieke arbeid hebben verricht, niet tot hun 67ste door te laten werken. De in het rapport gepresenteerde aanbevelingen vormen in die zin niet alleen een financieel beter haalbaar alternatief, maar ook meer solidair alternatief voor de beleidsmakers.