Daily Tzolkin

Inloggen


Nanobuisjes zijn net asbest

artikel geplaatst op vrijdag 6 juni 2008 om 07:38 - Redactie

Lange, dunne koolstofvezels kunnen dodelijk zijn: bij inademing kunnen deze vezels misschien net zo gevaarlijk zijn als asbest, laat nieuw onderzoek zien.


Sterker dan staal, lichter dan plastic, bijzonder goed geleidend: mooi spul, die koolstof nanobuisjes. Maar bij inademing kunnen deze vezels misschien net zo gevaarlijk zijn als asbest, laat nieuw onderzoek zien. Gaat deze ontdekking de opkomst van een miljardenindustrie dwarsbomen?

Een ruimtelift. Onzichtbaar kleine reageerbuisjes. Ultrafijne elektronica. Naaigaren waaraan je een auto kunt ophangen. Minuscule borstels die beter kleven dan de zolen van een gekko. De lijst van mogelijke toepassingen voor koolstof nanobuisjes wordt steeds langer.

U had het vast al gehoord: dit wordt de eeuw van de nanotechnologie, en de buisjes zijn de boegbeelden van die ontwikkeling. Maar laten we niet te hard van stapel lopen, waarschuwt een groep van voornamelijk Britse onderzoekers in Nature Nanotechnology. Uit hun proeven blijkt dat bepaalde koolstof nanobuisjes net zo gevaarlijk kunnen zijn als asbestvezels. Dodelijk dus.

Asbest werd halverwege de vorige eeuw bejubeld als ideaal bouwmateriaal, maar later ontmaskerd als sluipende veroorzaker van verschillende longziekten. De belangrijkste daarvan heet mesothelioom. Het is een vorm van long- of buikvlieskanker waartegen geen kruid gewassen is.

Sommige koolstof nanobuisjes kunnen deze ziekte waarschijnlijk ook veroorzaken, concluderen Ken Donaldson en zijn collega’s van het centrum voor ontstekingsonderzoek in Edinburgh, Schotland.

Dat vermoedden ze al een paar jaar, want het gevaar van asbestvezels schuilt in hun vorm, niet in hun chemische eigenschappen. Het menselijk lichaam weet zich geen raad met onafbreekbare, stugge, vezeltjes van meer dan een vijftigste millimeter lang. Daar vallen sommige koolstofnanobuisjes ook onder. En ja, dat kan kwaad, stelde het team vast met een standaardproef, die veel is gebruikt om het asbestgevaar in kaart te brengen.

Zoals zo vaak waren muizen de klos in dit experiment. In totaal 44 diertjes kregen verschillende deeltjes ingespoten in de buurt van hun buikvlies. Gewoon koolstofpoeder, korte of lange asbestvezels en diverse soorten nanobuisjes van koolstof. Die nanobuisjes kwamen van twee commerciële leveranciers en een academisch instituut.

Deze test geeft al binnen 24 uur resultaat: zijn er aanwijzingen voor ontstekingen te zien? Zes dagen later kun je, na beëindiging van het muizenleven, tellen hoeveel verdikkingen er in het weefsel ontstaan zijn. Nog langer wachten zou tot kanker kunnen leiden, maar daar hebben de onderzoekers in dit geval niet voor gekozen.

Het koolstofpoeder en de korte asbestvezels leverden geen ontstekingen of knobbeltjes op, korte koolstofbuisjes nauwelijks. Lange asbestvezels waren, geheel volgens de verwachting, wel een probleem voor de muizen. Flinke ontstekingen en talrijke knobbels zagen de onderzoekers op de muizenbuikvliesjes ontstaan.

En de lange koolstofbuisjes? Die bleken zich hetzelfde te gedragen als de gevaarlijkste asbestvezels, en zelfs nog een tikje heftigere reacties uit te lokken.

Deze gevaarlijke buisjes hebben wel iets weg van dikke rollen kippengaas. Ze bestaan uit tientallen lagen aan elkaar gekoppelde zeshoeken van koolstofatomen en hebben een diameter rond de honderd nanometer (een tienduizendste van een millimeter) en een lengte van meer dan een vijftigste millimeter.

Dat ze net zo ziekteverwekkend zijn als even grote asbestvezels, kwam voor deze onderzoekers niet onverwacht. Maar het is natuurlijk wel een domper voor al die bedrijven en instellingen die miljoenen investeren in de belofte van de buisjes.

Zij namen tot nu toe aan dat koolstof nanobuisjes niet gevaarlijker zouden zijn dan het grafiet dat in potloden zit. Ten onrechte dus. Toch is er geen reden voor paniek, vinden de onderzoekers.

Ten eerste omdat nog niet bewezen is dat de nanobuisjes daadwerkelijk kanker kunnen veroorzaken, al is dat wel waarschijnlijk. Ten tweede omdat niet vaststaat dat ze uit zichzelf de long- en buikvliezen van mensen kunnen bereiken, een prestatie waarvoor ze zich via de lucht moeten verspreiden en in het lichaam ook na tientallen jaren niet afgebroken mogen worden. Ten derde omdat niet alle koolstof nanobuisjes zich als asbest gedragen.

De koolstofnanorevolutie hoeft dan ook niet te worden afgeblazen, vinden Donaldson en zijn medewerkers. Maar dit is volgens hen wel het moment om grondig uit te zoeken hoe het zit met de veiligheid van de vezels. Want een drama zoals asbest heeft veroorzaakt, moet koste wat kost worden voorkomen.

Reacties

Geen reacties beschikbaar.

Reageren

Je bent op dit moment niet ingelogd. Om een reactie achter te laten moet je ingelogd zijn.

Policy | Kontakt
© DailyTzolkin 2024 | Tips of nieuws? redactie@dailytzolkin.com