De SLTBR, een internationale organisatie voor onderzoek aan lichtbehandeling en biologische ritmes, heeft een prijs van 15.000 euro toegekend aan Marina Gimenez van de Rijksuniversiteit Groningen. Gimenez werkt bij de afdeling Chronobiologie (de leer van het biologisch ritme).
De prijs zal gebruikt worden voor onderzoek naar de werking van de biologische klok bij de mens.
Het is al langer bekend dat ouderen een verstoord biologisch ritme kunnen hebben. Overdag doen ze soms een dutje en 's nachts slapen ze slecht. De reden voor deze verstoring is vooralsnog onbekend. Naast slecht slapen hebben ouderen soms last van andere kwalen. Eén daarvan is het vertroebelen van de lenzen (staar). We weten dat licht een belangrijke factor is in ons biologisch ritme. Onlangs is men er achter gekomen dat het blauwe spectrum van licht hiervoor van groot belang is en laat nu juist dat blauwe licht niet door vertroebelde lenzen kunnen komen.
Een logische manier om te onderzoeken of staar verband houdt met het verstoren van het biologisch ritme is door oudere mensen te onderzoeken. Dit gebeurt dan ook. Mensen met staar worden onderzocht voor en na hun staaroperatie. Op die manier willen de onderzoekers weten of er verschillen zijn in de werking van de biologische klok en het slaap-waak ritme als de hoeveelheid licht die door de lenzen komt verandert.
Melatonine
Tijdens het onderzoek worden verschillende dingen gemeten. Natuurlijk de activiteit van een persoon en het slaappatroon, maar ook het hormoon melatonine. Melatonine is ook wel bekend als het nachthormoon, omdat we dat hormoon aanmaken als het donker is. De gedachte is dat melatonine daarom een invloed heeft op ons slaap/waak-ritme. Het zou kunnen zijn dat mensen met staar minder melatonine aanmaken, omdat ze nu eenmaal minder licht binnenkrijgen. Als dit het geval is, dan zou dat wel eens één van de redenen kunnen zijn voor de verstoring in het biologisch ritme met het toenemen van de leeftijd.
Een onderzoek zoals dit is niet eenvoudig. Ondanks dat het een niet zwaar belastend onderzoek is, is het momenteel nog erg moeilijk om voldoende mensen te vinden die last hebben van staar en willen meewerken aan dit onderzoek. Om toch snel meer over dit onderwerp te weten te komen, is er daarom een extra onderzoek gestart.
Dit is het onderzoek dat wordt gefinancierd met de prijs van de SLTBR. In plaats van ouderen worden jonge personen onderzocht. Deze jonge mensen krijgen twee weken lenzen in die hetzelfde licht filteren als bij iemand die last heeft van staar. Ook bij hen wordt de activiteit en het hormoon melatonine gemeten. We verwachten niet dat deze personen plotseling de slaapklachten van de ouderen zullen krijgen, maar we willen weten hoe flexibel we zijn in het aanpassen aan veranderingen in het licht.
Als een lens die minder blauw licht doorlaat, door staar of door het dragen van speciale lenzen, een verandering in het slaap/waak-ritme, of een verandering in de melatoninehuishouding teweeg brengt, dan zijn we alvast een stap dichter bij het een antwoord op de vraag waarom het biologisch ritme van oudere mensen verstoord wordt. De mogelijke veranderingen zullen bij deze jonge proefpersonen uiteraard tijdelijk zijn, zodra de oranje lenzen worden uitgedaan zullen ze weer hun eigen ritme krijgen. De vraag is natuurlijk ook interessant of ditzelfde effect bij oudere mensen bereikt zou kunnen worden als gevolg van de staaroperatie. Deze informatie is ook van groot belang voor onze kennis over gezonde verlichting. Voor beide onderzoeken worden nog steeds proefpersonen gezocht.