In de prehistorische oceanen was het elke dag een gevecht op leven en dood. Kom maar eens aan je voedsel in een zee vol vijanden. Dit geldt zeker voor fossiele inktvissen uit de Jura- en Krijtperiode (200-66 miljoen jaar geleden). Nieuw onderzoek van Adiël Klompmaker, Natascha Waljaard (beiden Universiteit Utrecht) en René Fraaije (Oertijdmuseum De Groene Poort in Boxtel) laat zien dat fossiele inktvissen massaal jaagden op inktvisachtigen met een uitwendige schaal (ammonieten). Ze vielen deze ammonieten van achter aan. Het wetenschappelijke artikel is gepubliceerd in het wetenschappelijke vakblad ‘Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology’.
Ammonieten zijn fossiele inktvisachtigen met een opgerolde, uitwendige schaal die in de vroegere oceanen leefden. Het lichaampje met de 8-10 armen zat in de kalkschaal verstopt. Een goede bescherming zou je zeggen. Echter, het onderzoek van het Nederlandse onderzoeksteam toont aan dat het lang niet altijd zo'n goede bescherming was. In gesteenten uit de Jura en het Krijt vonden de onderzoekers namelijk veel dodelijke beschadigingen aan de ammonietenschaal. Het gaat zelfs om ongeveer 10-20% van de ammonietenpopulatie uit onder andere Nederland, Spanje, Frankrijk en Duitsland. Soortgelijke beschadigingen uit de Verenigde Staten, Tunesië en Indonesië doen sterk vermoeden dat dit een wereldwijd fenomeen was in de Jura en het Krijt.
Aangevallen
De oorzaak van deze beschadigingen: fossiele inktvissen zonder uitwendige schaal die de ammonieten van achter aanvielen, de schaal doorbeten en de weke massa vervolgens opaten. De verrassingsaanval was vele ammonieten te machtig; slechts weinigen konden herstellen. In het begin van het Juratijdperk kwamen juist deze fossiele inktvissen zonder uitwendige schaal, zoals teuthoiden, sterk tot ontwikkeling. Daarom worden deze bijtsporen in de periode voor het Jura niet tot nauwelijks aangetroffen, zelfs na een extra bestudering van ammonieten in het Duitse Münster. Roofvissen kunnen niet helemaal worden uitgesloten als oorzaak van een deel van de bijtsporen.
De plaats van beschadiging
De exacte plaats van aanval is enorm efficiënt. De inktvissen vielen de ammonieten van achter aan. Zo kon de ammoniet zich niet snel uit de voeten maken en werd zo compleet verrast. Bovendien zit op deze plaats het einde van de woonkamer van de ammoniet. Door hier de ammoniet door te bijten, verschafte de inktvis zich toegang tot de eetbare weke massa. Het beschadigen van de spieren kan gezorgd hebben dat de ammoniet uit haar schaal viel en vervolgens eenvoudig opgepeuzeld kon worden. Met dit onderzoek is zo een prachtige paleontologische puzzel opgelost.