Een recent Zwitsers onderzoek heeft meer wetenschappelijke onderbouwing gegeven aan het verband tussen ziekteverschijnselen en de straling van hoogspanninglijnen. Kinderen zouden verhoogd risico lopen op leukemie, volwassenen zouden aan te langdurige blootstelling alzheimer kunnen overhouden -maar een daadwerkelijk causaal verband is niet aangetoond. Het ministerie van Vrom onderschrijft de resultaten en Tennet is van start gegaan met het uitkopen van gezinnen die binnen een straal van 150 meter wonen van het nog aan te leggen 380 kV-tracé tussen Bleiswijk en Wateringen, onderdeel van Randstad 380.
De gesprekken voor een financiële regeling voert Tennet nu met negen huishoudens, in het Zuid-Hollandse Delft en Pijnacker. Het kan gaan om een som geld om een verhuizing te regelen, maar de bewoners hebben niet de plicht om te wijken. Ze kunnen ook genoegen nemen met een financiële regeling die de overlast en mogelijke risico's afkoopt.
Wat is de reden voor deze tegemoetkoming vanuit Tennet en de erkenning die Vrom aan de gevolgen van heftige elektromagnetische blootstelling geven? Het onderzoek -uitgevoerd door het Zwitserse Huss, en door Vrom zelf onder de aandacht gebracht- ondersteunt de claim die bewoners al tijden maken. Wonen op te kleine afstand van hoogspanningsmasten zou leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. Het Zwitserse onderzoek laat een statistisch verband zien tussen ziekte en jarenlange blootstelling aan hoogspanning. De kans om te overlijden aan alzheimer zou twee keer zo groot zijn voor volwassen personen die 15 jaar of langer vlak naast (50 meter) van hoogspanningslijnen woont. Voor kinderen zou de kans op leukemie toenemen. De onderzoekers hebben niet aangetoond dat er een één op één verband is. Maar het onderzoek blijkt uitgebreid en onderbouwd genoeg om uit te gaan van een serieuze kansverhoging.
Nu door Tennet een begin is gemaakt met het voeren van af- en uitkoopgesprekken, is het hek dan niet van de dam? Immers, in veel meer plaatsen wonen mensen vlakbij hoogspanningsverbindingen. In Oostzaan bijvoorbeeld, wordt al jaren de noodklok geluid door een lokaal actiecomité. Die club van boze bewoners voelt zich over het hoofd gezien en genegeerd door Tennet. Deze bewoners wonen niet, zoals in Delft en Pijnacker, in een tracé waar nog een nieuwe verbinding moeten komen, maar waar een 150 kV is aangepast tot 380 kV. "De Oostzaners wonen ook onder zo’n kabel, maar daar maakt het kennelijk niet uit", stelt het comité.
Al kwam minister Maria van der Hoeven (Economische Zaken) zelf al eens polshoogte nemen in Oostzaan: het zeer onwaarschijnlijk dat er nu op grote schaal uitgekocht gaat worden. Het RIVM maakte in eerdere rapporten melding van 23.000 woningen die te veel elektromagnetische straling opvangen. Omdat een volledig hard bewijs voor ziekte door straling er nog altijd niet is en de aantoonbare gevolgen relatief gering zouden zijn, is het beleid er vooral op gericht om te voorkomen dat nieuwe woningen ook blootgesteld worden aan hoge straling. Daarom is een afstand van minimaal 150 meter van hoogspanningsverbindingen de norm voor nieuwbouw.
Ondergrondse aanleg van bepaalde verbindingen zou het risico op gezondheidseffecten van straling verkleinen, maar niet wegnemen. Dat ziet Tennet ook zo, want vier van de negen personen in Delft en Pijnacker waarmee onderhandeld wordt wonen op terrein waar ondergronds een hoogspanningslijn komen gaat.