Fabrikanten zien recycling en afvalverwerking doorgaans als een kostenpost en een lastige verantwoordelijkheid. Slimme producenten houden bij het ontwerpen van hun bedrijfsprocessen al rekening met hergebruik van de afgedankte eindproducten in het eigen productieproces. Zo veranderen zij een afvalstroom in een waardevolle bron van grondstoffen. Dat levert naast milieuvoordelen ook flinke kostenbesparingen op, stelt prof. dr. ir. Harold Krikke. Op 17 april 2009 houdt hij zijn inaugurele rede als hoogleraar Supply Chain Management (in het bijzonder Closed Loop Supply Chains) aan de Open Universiteit Nederland.
Fabrikanten die hun producten en onderdelen willen hergebruiken, moeten hiermee al rekening houden bij het ontwerp van het product en van de bedrijfsprocessen. Deze wijze van recyclen raakt namelijk alle disciplines, van R&D en marketing tot logistiek en ict-ondersteuning. Zo moet het product bestaan uit modules van gestandaardiseerde onderdelen die gemakkelijk te (de)monteren zijn. Het mag geen schadelijke stoffen bevatten en als dit niet te voorkomen valt, moeten deze gemakkelijk te identificeren en te verwijderen zijn. Verder moet het product gemakkelijk te testen, reinigen en repareren zijn. Uiteraard moet de fabrikant ook een inzamelproces inrichten.
Minder energie, grondstoffen en schadelijke stoffen
Dat lijkt allemaal lastig, maar de pioniers die waarde weten te onttrekken uit de afvalstroom van hun consumenten hebben veel voordeel van hun uitgekiende productieproces, geeft Krikke aan. Zo weet een grote Nederlandse fabrikant van printers en kopieerapparaten al meer dan 50 procent van zijn onderdelen te hergebruiken in het eigen productieproces. Producenten die op deze manier recyclen gebruiken minder energie en (nieuwe) grondstoffen en stoten ook minder schadelijke stoffen uit. Natuurlijk verbruikt inzamelen en recyclen ook energie en grondstoffen, maar het blijkt veel efficiënter dan nieuwe productie. Dat levert naast milieuvoordelen uiteraard een aanzienlijke kostenbesparing op en daarmee een concurrentievoordeel. Een neveneffect is dat producenten door het modulaire ontwerp producten sneller kunnen upgraden en zo kunnen inspelen op wensen uit de markt.
Kinderschoenen
Hoewel de benodigde kennis al langer beschikbaar is, staat de toepassing van recycling in het eigen productieproces nog in de kinderschoenen. Dat zal komende jaren snel veranderen, verwacht Krikke: Zodra de economie aantrekt, stijgen de energieprijzen weer en dan wordt ook de schaarste van grondstoffen echt voelbaar. Steeds meer producenten zullen aandacht gaan schenken aan de vele mogelijkheden die er zijn om afgedankte eindproducten, onderdelen of materialen terug te laten vloeien in het eigen productieproces.
Over Harold Krikke
Prof. dr. ir. H.R. (Harold) Krikke (1967) is hoogleraar Supply Chain Management, in het bijzonder Closed Loop Supply Chains, bij de faculteit Managementwetenschappen van de Open Universiteit Nederland. De bijzondere leerstoel wordt gesponsord door de Reverse Logistics Association. Daarnaast is Krikke sinds 2005 verbonden aan de Universiteit van Tilburg. Hij spreekt zijn oratie Opposites attract: A happy marriage of forward and reverse supply chain uit op vrijdag 17 april om 16.00 uur in de aula van de Open Universiteit Nederland, Valkenburgerweg 177 in Heerlen.